Waldemar Cwenarski

Polski malarz ekspresjonista urodzony w 1926 we Lwowie, zmarły przedwcześnie w 1953 roku we Wrocławiu. Był studentem Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Pięknych we Wrocławiu. Malował używając oszczędnej kolorystyki , uproszczonej, zgeometryzowanej formy.

Jest jednym z czołowych artystów w historii sztuki polskiej po II wojnie światowej. Jego dzieła charakteryzują się tragiczną biografią i przepełnioną tragedią tematyką. Studiował w latach 1949-1953 na PWSSP we Wrocławiu pod kierunkiem takich nauczycieli jak Stanisław Dawski i Eugeniusz Geppert. Jego sztuka charakteryzuje się niezależnym charakterem i siłą ekspresji, której nie znajdujemy u innych twórców, którzy doświadczyli wojennej traumy. Jego dziedzictwo artystyczne składa się z niewielkiej liczby obrazów i rysunków wykonanych ołówkiem, tuszem i węglem, ale stanowią one spójną grupę dzieł charakteryzującą się dojrzałością i konsekwencją w poszukiwaniu indywidualnego stylu malarskiego. Cwenarski szybko odrzucił wpływy koloryzmu nauczanych w PWSSP i socrealizmu, unikając narzuconych przez władze trendów. W czasie studiów buntował się przeciwko tym dwóm tendencjom, szukając własnego języka w sztuce. Większość jego prac powstała poza szkołą, a wiele z nich to szybkie, impulsywne notatki i szkice, które ujawniają jego sprzeciw, rytm poszukiwań i chwile zwątpienia. Te bolesne doświadczenia odcisnęły piętno na jego twórczości, nasycając ją pesymizmem i stanowiąc pryzmat, przez który przyglądał się rzeczywistości powojennej. Początkowo twórczość Cwenarskiego była znana jedynie w środowisku artystycznym Wrocławia. Po jego śmierci, jego prace zyskały szerszą popularność, prezentując je w 1955 roku na Wystawie Przeglądowej Młodych Plastyków we Wrocławiu i na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki „Przeciw wojnie, przeciw faszyzmowi” w warszawskim Arsenale, gdzie zostały nagrodzone przez jury. Krytycy zachwycali się jego sztuką, wskazując na podobieństwa między jego stylami a twórczością Georges’a Rouaulta i Käthe Kollwitz. Jego prace porównywano również z dziełami Witolda Wojtkiewicza i Tadeusza Makowskiego. W jego pracach pojawiają się metaforyczne motywy, takie jak zabawy na podwórkach, szmaciane lalki i pajace w spiczastych czapeczkach.

Sztuka Cwenarskiego, mimo że odwołuje się do różnych tematów, często kojarzona jest z malarstwem Käthe Kollwitz. Nie jest jednak pewne, czy sam artysta miał świadomość tych związków. Bez wątpienia jego własne doświadczenia i pasja przekładają się na jego prace, co powoduje, że krytycy podkreślają rangę jego indywidualnej wizji artystycznej. Jego prace są pełne napięcia, refleksyjne i egzystencjalne, a jednocześnie charakteryzują się dużą ściśliwością, co wynika z umiejętnego operowania pędzlem i stosowania wąskiej palety barw. Jego dzieło często zestawiane jest z twórczością Andrzeja Wróblewskiego, który miał jednak bardziej wyrazistą samoświadomość artystyczną. Oboje zostali uznani za ważnych przedstawicieli nowej ekspresji, a teksty Mariusza Hermansdorfera poświęcone twórczości Cwenarskiego cieszą się szczególnym uznaniem.